Τις τελευταίες δεκαετίες η πρόοδος της ιατρικής στον τομέα της χειρουργικής παιδιών με συγγενή καρδιακή νόσο έχει αυξήσει δραματικά τα ποσοστά επιβίωσης. Παρόλο που οι χειρουργικές επεμβάσεις έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα η ικανότητα για άσκηση εξακολουθεί να είναι μειωμένη. Πολλά απο αυτά τα παιδιά θεωρούνται υπερβολικά ευαίσθητα και απαγορεύεται η συμμετοχή τους σε φυσικές δραστηριότητες. Η φυσική απραξία και η αποδυνάμωση ως αποτέλεσμα επιβαλλόμενου περιορισμού επιδεινώνει οποιαδήποτε ανοχή στην άσκηση.
Ένα πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης προσαρμοσμένο στις ανάγκες των παιδιών ανατρέπει μερικώς τα αποτελέσματα της απραξίας και αποδυνάμωσης και με αυτό τον τρόπο βελτιώνει την λειτουργία της άσκησης καθώς επιτρέπει σε αυτά να ασκούνται σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Επίσης μειώνει το κόστος περίθαλψης και την καρδιακή θνησιμότητα και θνητότητα.
Η καρδιακή αποκατάσταση ενδείκνυται μετά απο χειρουργική επέμβαση σε παιδιά που πάσχουν απο τετραλογία Fallot (κυανωτική καρδιοπάθεια), μεταφορά μεγάλων αρτηριών (αρτηριοκοιλιακή δυσαρμονία), αποφρακτική βλάβη αριστερής κοιλίας, αποφρακτική βλάβη δεξιάς κοιλίας.
Οι συνεδρίες διαρκούν περίπου μία ώρα και διεξάγονται με συχνότητα δύο φορές την εβδομάδα για 12 εβδομάδες. Η άσκηση γίνεται υπο επίβλεψη, οι ασθενείς παρακολουθούνται μέσω μόνιτορ και χρησιμοποιείται η κλίμακα borg για την αξιολόγηση της δύσπνοιας. Κάθε συνεδρία ξεκινάει με διατάσεις 5 λεπτών που ακολουθούνται απο 45 λεπτά αερόβια άσκηση σε εργομετρικό ποδήλατο. Η ένταση της αερόβιας άσκησης καθορίζεται μεταξύ 50%-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας η οποία είχε επιτευχθεί στη μέγιστη δοκιμασία κοπώσεως. Μετά την αερόβια άσκηση εκτελούνται ασκήσεις διάρκειας 10 λεπτών με ελαφριά βάρη 3-5kg ή με λάστιχα. Τα τελευταία πέντε λεπτά προσφέρονται για χαλάρωση και διατάσεις. Οι ασθενείς ενθαρρύνονται να ασκούνται στο σπίτι παράλληλα με το πρόγραμμα αποκατάστασης δύο φορές την εβδομάδα.
Η λειτουργία της άσκησης πολλών παιδιών με μέτρια συγγενή καρδιοπάθεια μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μέσα απο ένα πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης. Συγκεκριμένα υπάρχει μια σημαντική αύξηση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου, της διαστολικής αρτηριακής πίεσης, του μέγιστου έργου και του οξυγόνου παλμού που αντιπροσωπεύει το πηλίκο της πρόσληψης οξυγόνου-καρδιακής συχνότητας. Η αύξηση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου συνδέεται με αύξηση της αποβολής του διοξειδίου του άνθρακα και του κατά λεπτού αερισμού που λειτουργεί ώς μεσολαβητής για την άνοδο του παλιρροιακού όγκου αέρα. Η βίαιη ζωτική χωρητικότητα και ο εκπνεόμενος όγκος αέρα στο πρώτο δευτερόλεπτο αυξάνονται. Η αύξηση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης συσχετίζεται με την αύξηση της καρδιακής παροχής. Μολονότι το καρδιαγγειακό σύστημα παρέχει επαρκές αίμα στους σκελετικούς μύες κατα την διάρκεια της άσκησης προκειμένου να ικανοποιήσουν τις μεταβολικές τους ανάγκες, η λειτουργία της μυϊκής αντλίας κατά την επιστροφή του αίματος με την άσκηση βοηθάει στην διατήρηση του προφορτίου της κοιλίας. Η μυϊκή αντλία είναι υπεύθυνη για την αύξηση της καρδιακής παροχής. Αυτή η βελτίωση οφείλεται σε αύξηση της δύναμης και μάζας των σκελετικών μυών που συμμετέχουν στη μυϊκή αντλία. Η αύξηση αυτή αποτελεί σημαντική παράμετρο για τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Γενικά η αλληλεπίδραση μεταξύ σκελετικών μυών και καρδιαγγειακού συστήματος είναι μια σημαντική κλινική ιδέα που δεν πρέπει να παραβλέψουμε. Αυτό το φαινόμενο εξηγεί την διαπίστωση ότι χειρουργικές επεμβάσεις που σχετίζονται με σκελετικό μύ και καρδιαγγειακό σύστημα έχουν χαμηλή επίδραση στην ικανότητα για άσκηση εκτός αν συνδεθούν με προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης.
Το ρίσκο της καρδιακής αποκατάστασης σε αυτούς τους ασθενείς είναι χαμηλό και το όφελος ευνοϊκό. Η άσκηση σε παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια είναι ασφαλή και έχει πολύ λίγες πιθανότητες να προκαλέσει καρδιακό θάνατο. Επίσης δεν αυξάνει το επίπεδο των αρρυθμιών Η μακρά βιωσιμότητά της αποτελεί σημαντικό στόχο. Τα οφέλη διατηρούνται εώς και δέκα μήνες μετά το τέλος του προγράμματος. Για αυτούς τους λόγους θα πρέπει να ενσωματώσει τα χαρακτηριστικά της στα παιδιατρικά προγράμματα για να μεγιστοποιήσει την πιθανότητα ότι οι ασθενείς θα μπορούν να ασκούνται και να λαμβάνουν τα αναμενόμενα οφέλη. Ο δισταγμός των Ιατρών να φέρουν τους ασθενείς με συγγενή καρδιοπάθεια σε προγράμματα άσκησης είναι και ο κύριος λόγος ελλειπούς συμμετοχής τους.
Τα αποτελέσματα της φυσικής άσκησης στη συγγενή καρδιοπάθεια με αναφορά στη φυσική κατάσταση είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα. Η τεκμηρίωση αφορά το άμεσο εντυπωσιακό αποτέλεσμα που έχουν αυτά τα προγράμματα στη καρδιά. Η άσκηση σε παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια είναι ασφαλή, θα πρέπει να αποτελεί μέρος της θεραπείας τους και να συστήνεται κατα γενική ομολογία.
Άρθρο Συρόπουλου Στέλιου PT-Msc cardiophysiotherapy.gr
