Είναι η επιστήμη η οποία ασκείται απο εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές και έχει ως στόχο την βελτίωση, διατήρηση και αποκατάσταση με φυσικά μέσα της βλάβης του καρδιοαγγειακού-αναπνευστικού συστήματος η οποία προέρχεται απο παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν διαταραχές σε αυτά τα συστήματα.
Καρδιοαγγειακό σύστημα
-
Καρδιακή Ανεπάρκεια
-
Πρόσφατο καρδιακό επεισόδιο
-
Μπαλόνακι
-
Bypass
-
Βηματοδότης
-
Περιφερική αγγειοπάθεια
-
Πνευμονική υπέρταση
Αναπνευστικό σύστημα
-
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
-
Άσθμα
-
Κυστική ίνωση
-
Βρογχεκτασίες
-
Χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια
-
Υποψήφιοι για χειρουργείο πνευμόνων (προεγχειρητική φυσικοθεραπεία)
Η καρδιοαγγειακή-αναπνευστική φυσικοθεραπεία που αφορά παθήσεις του καρδιοαγγειακού-αναπνευστικού συστήματος γίνεται απο πτυχιούχους φυσικοθεραπευτές των ανώτατων τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που κατέχουν την επιστημονική γνώση και την εξειδικευμένη κλινική εκπαίδευση για να πραγματοποιήσουν-υλοποιήσουν τέτοια προγράμματα σε ασθενείς με καρδιοαγγειακη-αναπνευστική νόσο ενώ οι φυσικοθεραπευτικές πράξεις εκτελούνται μόνο απο πτυχιούχους φυσικοθεραπευτες σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3329/2005. Όσον αφορά την καρδιοαγγειακή νόσο απευθύνεται σε εξωτερικούς ασθενείς οι οποίοι βρίσκονται στο στάδιο III (2-6 εβδομάδες μετά το εξιτήριο-επεισόδιο) ή στο στάδιο IV (μακρόχρονη διάρκεια της νόσου) με: Στεφανιαία νόσο (συνυπάρχον σακχαρώδης διαβήτης), αγγειοπλαστική (PCI), έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιοχειρουργική επέμβαση, καρδιακή ανεπάρκεια, μηχανική υποστήριξη κυκλοφορίας (Ventricular Assist Device), μεταμόσχευση καρδιάς. Για ασθενείς στο στάδιο III χρειάζεται ιατρική γνωμάτευση και φυσική παρουσία με συμβουλευτικό ρόλο-καθοδήγηση του θεράποντα ιατρού-καρδιολόγου στον χώρο διεξαγωγής του προγράμματος (Εργαστήριο Φυσικοθεραπείας) ενώ για ασθενείς σταδίου IV που έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα του σταδίου III απαιτείται ιατρική γνωμάτευση του θεράποντα ιατρού και παρουσία μόνο φυσικοθεραπευτή με πιστοποίηση εκπαίδευσης στην καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.
Δομή - Διάρκεια Προγράμματος
Η Καρδιακή Αποκατάσταση-Φυσικοθεραπεία αποτελείται από 4 βασικά Στάδια:
Ι) Στάδιο Ι Ενδονοσοκομειακή φάση, καλύπτεται από το κλειστό νοσήλειο - φυσικοθεραπεία, διάρκεια: 1-10 ημέρες
ΙΙ) Στάδιο ΙΙ Φάση ανάρρωσης κατ’οίκον / προσαρμογή, διάρκεια: άμεσα μετά το εξιτήριο μέχρι 2-6 εβδομάδες
ΙΙΙ) Στάδιο ΙΙΙ Καρδιοαγγειακή φυσικοθεραπεία, διάρκεια: 3 φορές την εβδομάδα για 8 εβδομάδες, (2- 6 εβδομάδες μετά το εξιτήριο-επεισόδιο), μία φορά τον χρόνο
ΙV) Στάδιο ΙV Καρδιοαγγειακή φυσικοθεραπεία (μακρόχρονη), διάρκεια: όπως Στάδιο ΙΙΙ, μία φορά τον χρόνο
Η συχνότητα της καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας-καρδιακής αποκατάστασης είναι 3 φορές την εβδομάδα για 45 λεπτά έως μία ώρα με συνολική ελάχιστη διάρκεια 8 εβδομάδες (24 συνεδρίες), μέχρι και 12 εβδομάδες (36 συνεδρίες) ανάλογα με το στάδιο της νόσου.Περιλαμβάνει:
-
Συνεχής ή διαλειμματική αερόβια άσκηση σε εργομετρικό ποδήλατο συνδεδεμένο με ασύρματο ηλεκτροκαρδιογράφο, πιεσόμετρο και οξύμετρο (5 λεπτά προθέρμανση/30 λεπτά συνεχής ή διαλλειματική αερόβια άσκηση).
-
Ενδυνάμωση μεγάλων μυϊκών ομάδων με χαμηλά βάρη (50% της μίας μέγιστης επανάληψης) και διατάσεις συνολικής διάρκειας 10 λεπτών.
-
Αναπνευστική Φυσικοθεραπεία μέσω της ασκησης των αναπνευστικών μυών με ηλεκτρονικό εξασκητή αναπνοής διάρκειας 10 λεπτών.
Στόχοι της φυσικοθεραπείας είναι η αύξηση της καρδιακής συχνότητας-κορεσμού οξυγόνου, η σταθεροποίηση της πίεσης,η αποκατάσταση των πνευμονικών όγκων, βρογχική παροχέτευση, η αύξηση του συνολικού έργου.
Όσον αφορά την αναπνευστική νόσο απευθύνεται σε εξωτερικούς ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια - αναπνευστική ανεπάρκεια, ασθμα, κυστική ίνωση, βρογχεκτασίες. Το σύνολο των φυσικοθεραπευτικών συνεδριών περιλαμβάνει δεκα συνεδρίες κάθε εξι μήνες δηλαδή 20 συνεδρίες τον χρόνο με συχνότητα τρεις φορές την εβδομάδα θεσμοθετημένο απο το ΚΕΣΥ με ΦΕΚ 2456 και συνταγογραφούμενο απο ιατρό πνευμονολόγο μέσω ΕΟΠΥΥ. Η οργάνωση του προγράμματος θα γίνεται απο πτυχιούχο φυσικοθεραπευτή περιλαμβάνοντας αερόβια άσκηση σε εργομετρικο ποδήλατο, μυική ενδυνάμωση, αναπνευστική φυσικοθεραπεία με ηλεκτρονικο εξασκητή αναπνοής χωρίς παρουσία θεράποντος ιατρού.
ΑΣΥΡΜΑΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ERS-2
Με βάση την διεθνή βιβλιογραφία και αρθρογραφία υπάρχουν έρευνες που αποδεικνύουν την χρησιμότητα της άσκησης σε εργομετρικό ποδήλατο ασθενών που πάσχουν απο καρδιοαναπνευστικές παθήσεις τόσο στην αποκατάσταση της βλάβης όσο και στην δευτερογενή πρόληψη της νόσου. Πρόσφατη κοινή μελέτη από το London School of Economics & Political Sciences και τις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων Harvard και Stanford, U.S.A, αναφέρει ότι η άσκηση μπορεί να έχει ισοδύναμα οφέλη με την φαρμακευτική αγωγή στην μείωση της θνησιμότητας όσον αφορά την δευτερογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, την θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας και την πρόληψη του διαβήτη (Naci H, Ioannidis JPA; BMJ 2013).
Η άσκηση ασθενών με στεφανιαία νόσο σε εργομετρικό ποδήλατο βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία (Sixt,Beer,Bluxer et al 2010),αυξάνει την ανοχή στην άσκηση, μειώνει την κατανομή των ερυθρών αιμοσφαιρίων μειώνοντας την θνησιμότητα σε συνδιασμό με την αυξημένη πρόσληψη οξυγόνου (Nishiyama Y, Niiyama H, Harada H et al 2016).Η άσκηση ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε εργομετρικό ποδήλατο είναι ασφαλής και βελτιώνει την λειτουργική ικανότητα, το έργο, και την ανταπόκριση του καρδιακού ρυθμού (Andjic M, Spiroski D, Stojanovic O et al. 2016).Επίσης βελτιώνει την ισορροπία συμπαθητικού-παρασυμπαθητικού, μειώνει την διασπορά QT, τις αρρυθμίες (Fujimoto S, Uemura S, Tomoda Y et al. 1999).Τέλος άσκηση 60 λεπτών σε εργομετρικό ποδήλατο με παρακολούθηση μέσω μόνιτορ των αποτελεσμάτων της άσκησης έδειξε σημαντική βελτίωση στην καρδιακή συχνότητα, στη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και στην αρτηριακή συστολική πίεση (Pantelic S,Popovic M,Miloradovic V et al. 2013).
Η άσκηση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια σε εργομετρικό ποδήλατο βελτιώνει τις κλινικές παραμέτρους και την ποιότητα ζωής των ασθενών (Radzewitz A, Miche E, Herrman G et al. 2001).Aν προυπάρχει και σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να βελτιώσει την υπερινσουλιναιμία και την αντίσταση στην ινσουλίνη (Nishiyama Y, Minohara M,Ohe M et al. 2006).Σε μέτρια σταθερή καρδιακή ανεπάρκεια υπήρξαν βελτιώσεις στον χρόνο άσκησης στο ποδήλατο,στην μυική δύναμη των κάτω άκρων,στην μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (LeMaitre JP, Harris S, Hannan J et al 2006).Η χρόνια άσκηση σε εργομετρικό ποδήλατο σε αυτους τους ασθενείς δεν παρουσιάζει αύξηση των προφλεγμονώδων κυτοκινών και των δεικτών της ενδοθηλιακής βλάβης (Niebauer J,Clark AL,Webb-Peploe KM et al 2005).Τέλος βελτιώνει την διασπορά του QT στο ΗΚΓ βελτιώνοντας πιθανότατα το αυτόνομο νευρικό σύστημα (Nishiyama Y,Maeda H,Tanaka M et al 2004).
Το εργαστήριο φυσικοθεραπείας Συρόπουλος Στυλιανός είναι το πρώτο πανελλαδικά που εγκατέστησε το ασύρματο σύστημα ERS-2 που αποτελεί ένα καινοτόμο μέσο παρακολούθησης με ασφάλεια, σαφήνεια, ακρίβεια και αξιοπιστία των παραμέτρων της θεραπευτικής άσκησης όπως είναι ο καρδιακός ρυθμός το ηλεκτροκαρδιογράφημα, η αρτηριακή πίεση, ο κορεσμός οξυγόνου και το έργο. Η λειτουργία του στηρίζεται σε ενα ειδικό λογισμικό που συνδέεται μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή με ένα εργομετρικό ποδήλατο στο οποίο εκτελούνται συγκεκριμένα πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης ανάλογα με την πάθηση του ασθενούς.
Πλεονεκτήματα
-
Αυτόματη αποθήκευση όλων των δεδομένων
-
Δεδομένα μέτρησης (ΗΚΓ, Καρδιακός παλμός,αρτηριακή πίεση,κορεσμός οξυγόνου) είναι πάντα ορατά κατά την διάρκεια της θεραπευτικής άσκησης
-
Εξατομικευμένη προσαρμογή του προφίλ θεραπευτικής άσκησης πρίν και κατά την διάρκειά της
-
Σύγκριση ολοκληρωμένων συνεδριών θεραπευτικής άσκησης (Λειτουργία ανάλυσης) και όλων των αποθηκευμένων δεδομένων
-
Γραφήματα και διαγράμματα
-
Σχολιασμός δεδομένων μέτρησης και λειτουργία εκτύπωσης
ΚΟΣΤΟΣ
Το εκτιμώμενο κόστος της καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας δεν έχει θεσμοθετηθεί από το ΚΕΣΥ και τα ασφαλιστικά ταμεία. Το εργαστήριο φυσικοθεραπείας προσφέρει για ασθενείς σταδίου III 36 συνεδρίες καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας τον χρόνο (3 φορές την εβδομάδα/12 εβδομάδες) διάρκειας 3 μηνών με κόστος πακέτου συνεδριών 30χ36=1080 ευρώ σε τρεις δόσεις των 360 ευρώ. Ενώ για ασθενείς σταδίου IV (μακρόχρονη πορεία της νόσου) οι οποίοι έχουν περάσει το στάδιο III και ενδιαφέρονται να συνεχίσουν το πρόγραμμα για συντήρηση και επαναξιολόγηση της κατάστασής τους προσφέρουμε σαν επιβράβευση 24 συνεδρίες καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας (3 φορές την εβδομάδα/8 εβδομάδες) διάρκειας 2 μηνών με χαμηλότερο κόστος πακέτου συνεδριών από ότι στο στάδιο III που θα ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 15χ24=360 ευρώ σε δύο μηνιαίες δόσεις των 180 ευρώ.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΘΕΝΩΝ
Για την καλύτερη κατανόηση του προιόντος της καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας επιλέξαμε κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις που απαντήσαμε για εσάς.Ελπίζουμε ότι θα σας φανούν χρήσιμες. Θα χαρούμε πολύ να μας στείλετε και τις δικές σας ερωτήσεις στο syropoulos.stelios@gmail.com.
Ποια φυσικά μέσα χρησιμοποιεί η φυσικοθεραπεία στην αντιμετώπιση των καρδιοαγγειακών-αναπνευστικών παθήσεων;
Ως φυσικά μέσα μπορούμε να θεωρήσουμε όλους τους τύπους και μορφές ενέργειας που μπορούμε να βρούμε στο ίδιο μας το σώμα αλλα και στην φύση. Τέτοια μορφή ενέργειας είναι και η κίνηση η οποία εφαρμόζεται μέσω της θεραπευτικής άσκησης εμπεριέχωντας προγράμματα αερόβιας άσκησης, μυικής ενδυνάμωσης και άσκησης των αναπνευστικών μυών καθώς και ηλεκτροθεραπεία (φυσικά μέσα). Όλα αυτά αποτελούν θεσμοθετημένες φυσικοθεραπευτικές πράξεις όπως η κινησιοθεραπεία, η αναπνευστική φυσικοθεραπεία, η ηλεκτροθεραπεία και βάση νόμου ν.3329/2005 εφαρμόζονται απο εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές. Ετσι ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής με την χρήση ήπιων μη επεμβατικών τεχνικών πετυχαίνει την συντηρητική αντιμετώπιση του προβλήματος με όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Γιατί η άσκηση πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της φυσικοθεραπείας σε καποιο εργαστήριο φυσικοθεραπείας και όχι της ατομικής εκγύμνασης σε καποιο άλσος ή γυμναστήριο;
Διότι η φυσικοθεραπεία προσφέρει την θεραπευτική άσκηση η οποία γίνεται ελεγχόμενη σε σχέση με την απλή ατομική άσκηση (περπάτημα στο άλσος η γυμναστήριο) η οποία δεν ελέγχεται και εγκυμονεί κινδύνους. Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής παρέχει ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον ασθενή διότι είναι ο κατάλληλος γνώστης της φυσιολογίας της θεραπευτικής άσκησης με γνώσεις βασικής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής. Επομένως μπορεί να δημιουργήσει πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης σε συνδιασμό με την αξιόπιστη παρακολούθηση των ασθενών.Το εργαστήριο φυσικοθεραπείας σε σχέση με καποιο γυμναστήριο διαθέτει μέσα εφαρμογής της θεραπευτικής άσκησης τελευταίας τεχνολογίας τα οποία διασφαλίζουν άριστη ποιότητα συνεδριών φυσικοθεραπείας. Τέτοια είναι συστήματα παρακολούθησης της συνεδρίας σε όλη την διάρκειά της με συνεχή καταγραφή δεδομένων μέσω κυλιόμενου τάπητα ή εργομετρικού ποδηλάτου τα οποία είναι ύψιστης σημασίας για την αποτελεσματικότητα της συνεδρίας όπως το Ηλεκτροκαρδιογράφημα, οι καρδιακοί παλμοί, η αρτηριακή πίεση, το οξυγόνο. Με την δυνατότητα αποθήκευσης σε πραγματικό χρόνο όλων των δεδομένων μέτρησης ο φυσικοθεραπευτής είναι σε θέση να αξιολογεί γρήγορα και ανα πάσα στιγμή την κατάσταση του ασθενούς συγκρίνοντας άμεσα τα δεδομένα με αυτά των προηγούμενων συνεδριών.Τα εργαστήρια φυσικοθεραπείας τηρούν τους κανόνες ασφαλείας και διαθέτουν Ιατρό καρδιολόγο, απινιδωτή, παροχή οξυγόνου με δυνατότητα αν χρειαστεί καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης απο πιστοποιημένο προσωπικό. Τέλος συσκευή άσκησης των αναπνευστικών μυών με ανάλυση των δεδομένων μέτρησης καθώς και συσκευή ηλεκτροθεραπείας για μυική ενδυνάμωση.
Ποια τα οφέλη και οι κίνδυνοι από την εφαρμογή της στους ασθενείς με καρδιοαναπνευστικές παθήσεις
Οφέλη
-
Η άσκηση μπορεί να έχει ισοδύναμα οφέλη με την φαρμακευτική αγωγή στην μείωση της θνησιμότητας όσον αφορά την δευτερογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, την θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας και την πρόληψη του διαβήτη (Naci H, Ioannidis JPA; BMJ 2013)
-
Η άσκηση ασθενών με στεφανιαία νόσο σε εργομετρικό ποδήλατο βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία (Sixt,Beer,Bluxer et al 2010),αυξάνει την ανοχή στην άσκηση, μειώνει την κατανομή των ερυθρών αιμοσφαιρίων μειώνοντας την θνησιμότητα σε συνδιασμό με την αυξημένη πρόσληψη οξυγόνου (Nishiyama Y, Niiyama H, Harada H et al 2016).
-
Η άσκηση ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε εργομετρικό ποδήλατο είναι ασφαλής και βελτιώνει την λειτουργική ικανότητα, το έργο, και την ανταπόκριση του καρδιακού ρυθμού (Andjic M, Spiroski D, Stojanovic O et al. 2016)
-
Η άσκηση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια σε εργομετρικό ποδήλατο βελτιώνει τις κλινικές παραμέτρους και την ποιότητα ζωής των ασθενών (Radzewitz A, Miche E, Herrman G et al. 2001).
Κίνδυνοι
Η πιθανότητα να υπάρξει κίνδυνος καρδιοαγγειακού επεισοδίου κατα την διάρκεια της άσκησης είναι χαμηλός (ένα επεισόδιο ανά 129456 ώρες άσκησης μέτριας έντασης και ένα επεισόδιο ανά 23182 ώρες άσκησης υψηλής έντασης) (Rognmo, Mohold, Bakken et al 2012).
Ποιο το εκτιμώμενο κόστος αυτών των υπηρεσιών;
Το εκτιμώμενο κόστος της καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας δεν έχει θεσμοθετηθεί από το ΚΕΣΥ και τα ασφαλιστικά ταμεία. Το εργαστήριο φυσικοθεραπείας προσφέρει για ασθενείς σταδίου III 36 συνεδρίες καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας τον χρόνο (3 φορές την εβδομάδα/12 εβδομάδες) διάρκειας 3 μηνών με κόστος πακέτου συνεδριών 30χ36=1080 ευρώ σε τρεις δόσεις των 360 ευρώ. Ενώ για ασθενείς σταδίου IV (μακρόχρονη πορεία της νόσου) οι οποίοι έχουν περάσει το στάδιο III και ενδιαφέρονται να συνεχίσουν το πρόγραμμα για συντήρηση και επαναξιολόγηση της κατάστασής τους προσφέρουμε σαν επιβράβευση 24 συνεδρίες καρδιοαγγειακής φυσικοθεραπείας (3 φορές την εβδομάδα/8 εβδομάδες) διάρκειας 2 μηνών με χαμηλότερο κόστος πακέτου συνεδριών από ότι στο στάδιο III που θα ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 15χ24=360 ευρώ σε δύο μηνιαίες δόσεις των 180 ευρώ.
Βιβλιογραφία
1.Naci H, Ioannidis JPA. Comparative effectiveness of exercise and drug interventions on mortality outcomes: metaepidemiological study. BMJ 2013; 347:f5577doi: 10.1136/bmj.f5577
2. Sixt S, Beer S, Bluher M et al. Long-but not short-term multifactorial intervention with focus on exercise training improves coronary endothelial dysfunction in diabetes mellitus type 2 and coronary artery disease. European Heart Journal 2010, 31:112-119.
3. Nishiyama Y, Niiyama H, Harada H et al. Effect of Exercise Training on Red Blood Cell Distribution Width as a Marker of Impaired Exercise Tolerance in Patients with Coronary Artery Disease. Int Heart J 2016,57:553-557.
4.Andjic M, Spiroski D, Stojanovic O et al. Effect of short-term exercise training in patients following acute myocardial infarction treated with primary percutaneous coronary intervention. European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine 2016, 52(3):364-9.
5.Fujimoto S, Uemura S, Tomoda Y et al. Effects of Exercise Training on the Heart Rate Variability and QT Dispersion of Patients With Acute Myocardial Infarction. Jpn Circ J 1999,63:577-582.
6. Rognmo Q, Moholdt T, Bakken H et al. Cardiovascular Risk of High – Versus Moderate-Intensity Aerobic Exercise in Coronary Heart Disease Patients. Circulation 2012,126:1436-1440.